Od 1 lipca br. prowadzący jednostki handlu detalicznego, hurtowego oraz gastronomicznego mają obowiązek zapewnienia w swoich punktach sprzedaży, dostępności opakowań wielokrotnego użytku lub opakowań wykonanych z materiałów innych niż tworzywa sztuczne.
Powyższy obowiązek wynika z przepisów ustawy z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 877), transponującej do polskiego prawa przepisy unijnej dyrektywy SUP1 (ang. Single Use Plastics, znanej również jako „dyrektywa plastikowa”).
Głównym celem wspomnianej dyrektywy jest zapobieganie wpływowi niektórych produktów z tworzyw sztucznych (szczególnie tych jednorazowego użytku) na środowisko oraz zdrowie człowieka, jak również promowanie zrównoważonych modeli biznesowych zgodnych z założeniami gospodarki o obiegu zamkniętym2.
Stąd też w znowelizowanej w ubiegłym roku ustawie „o obowiązkach przedsiębiorców” w art. 1 ust. 1 dodany został pkt 4 poszerzający jej zakres o działania odnoszące się do niektórych produktów wykonanych z tworzyw sztucznych. Wśród szeregu obowiązków wynikających z wprowadzania do obrotu tego rodzaju produktów, znalazł się zapis mówiący o obowiązku:
zapewnienia dostępności opakowań alternatywnych do produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy będących opakowaniami, wytworzonych z materiałów innych niż tworzywa sztuczne, w tym innych niż tworzywa sztuczne ulegające biodegradacji, lub dostępności opakowań wielokrotnego użytku3.
Jakie produkty wymagają opakowań alternatywnych?
Według załącznika nr 6 do ustawy „o obowiązkach przedsiębiorców” należy zapewnić alternatywne opakowania dla takich produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych jak:
- a) kubki na napoje (w tym ich pokrywki i wieczka),
- b) pojemniki na żywność (w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez), stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:
- przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
- zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz
- gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie
w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.
Opłaty za jednorazowe opakowania z plastiku
Aby zniechęcić konsumentów do zakupu żywności lub napojów spakowanych w plastikowe opakowania jednorazowego użytku, ich zakup powinien być obciążony dodatkową opłatą w wysokości:
- 0,20 zł – w przypadku kubków na napoje (w tym ich pokrywek i wieczek),
- 0,25 zł – w przypadku pojemników na żywność (w tym pojemników takich jak pudełka, z pokrywką lub bez) stosowanych w celu umieszczania w nich żywności.
Nieprzestrzeganie przepisów ustawy
Nieudostępnianie konsumentom opakowań alternatywnych do omawianych wyżej produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wiąże się z administracyjnymi karami pieniężnymi w wysokości od 500 do 20 000 zł.
Opracowanie: Amalia Gajec - Biosystem Organizacja Odzysku Opakowań SA
Źródło:
1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszania wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko.
2. Single-use plastics, https://environment.ec.europa.eu/topics/plastics/single-use-plastics_en?prefLang=pl (dostęp: 23.07.2024 r.)
3. Ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 877).
4. j.w.